Kinh doanh thương mại thực chất cũng giống như đánh một ván bạc, nếu như ta thắng thì không sao, nhưng thật ra không phải lúc nào ta cũng sẽ chiếm vị thế ưu tiên ở trên thị trường. Trong những hoạt động kinh doanh ắt sẽ có những rủi ro, điều đó sẽ làm cho doanh nghiệp phải dùng đến các công cụ tài chính để có thể giảm thiểu những rủi ro cho mình. Vậy công cụ tài chính là gì?
Định nghĩa về công cụ tài chính là gì
Công cụ tài chính là gì? Đó là một hợp đồng (hợp đồng tài chính) làm tăng tài sản tài chính của một bên và nghĩa vụ tài chính hoặc công cụ vốn chủ sở hữu của một bên khác. Nó có thể là tiền mặt (tiền tệ), giấy chứng nhận quyền sở hữu từ một công ty, hoặc quyền nhận hoặc giao hàng theo hợp đồng. (ví dụ: tiền tệ; nợ: trái phiếu, khoản vay; vốn chủ sở hữu: cổ phiếu; quyền sở hữu phái sinh: quyền mua / đặt, hợp đồng tương lai, quyền chọn kỳ hạn).
Chuẩn mực Kế toán Quốc tế IAS 32 và 39 đã định nghĩa công cụ tài chính rằng là “bất kỳ hợp đồng nào dẫn đến tài sản tài chính trong một công ty và một công cụ nợ hoặc vốn chủ sở hữu trong một công ty khác”. Công cụ tài chính có thể hiểu một cách đơn giản là các khoản đầu tư có thể trao đổi dễ dàng với các tính chất và cấu trúc khác nhau. Nó là một hợp đồng phái sinh tài chính hai chiều hoặc nhiều bên để giao dịch trong tương lai một tài sản đã được cố định ở một mức giá cụ thể và sẽ không thay đổi trong tương lai.
Định nghĩa công cụ tài chính phái sinh nghĩa là gì
Phái sinh tài chính được định nghĩa là một hợp đồng tài chính giữa hai hoặc nhiều bên để giao dịch một tài sản ở một mức giá xác định trước nhất định vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
Tài sản được giao dịch trong hợp đồng được gọi là tài sản cơ bản. Giá trị cơ sở này có thể là hàng hóa, ngoại tệ, cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, v.v.
Người mua một chứng khoán phái sinh được coi là một vị thế mua trong hợp đồng. Người bán là người có vị thế bán khống.
Hoạt động này còn được gọi tên khác là đầu cơ. Ngoài ra, các công ty cũng có thể sử dụng các sản phẩm này để thu lợi nhuận (lợi nhuận mà không có rủi ro) bằng cách tham gia vào nhiều thị trường tài chính khác hưởng chênh lệch giá (arbitrage).
Các loại công cụ tài chính hiện nay ở Việt Nam
Hiện nay đang có các sản phẩm từ công cụ tài chính phát sinh ở Việt Nam thật ra là khá nhiều bao gồm: Hợp đồng kỳ hạn (forward), Hợp đồng trong tương lai (future), Hợp đồng quyền chọn (Option) và ngoài ra còn có Hợp đồng hoán đổi (Swap).
Các loại công cụ tài chính ở Việt Nam phổ biến hiện nay:
Công cụ tài chính được hiểu là hợp đồng kỳ hạn
Là sự thỏa thuận mua hoặc là bán một loại tài sản cơ sở (underlying asset) tại thời điểm xác định ở trong tương lai với một mức giá nhất định ngay trước tại thời điểm mà ta thỏa thuận hợp đồng.
Hợp đồng tương lai
Là một loại thỏa thuận mua bán hoặc là một loại tài sản cơ sở nhất định hình thành theo một mức giá chuyển giao tài sản đó tại một thời gian có hiệu lực ở trong tương lai (thời gian đáo hạn), và việc chuyển giao này sẽ được thực hiện từng bước theo các quy định của Sở giao dịch có tổ chức.
Hợp đồng quyền chọn
Một hợp đồng cho phép người sở hữu nó quyền mua hoặc bán một tài sản cơ bản ở một mức giá xác định trước vào hoặc trước một ngày nhất định trong tương lai.
Hợp đồng hoán đổi
Là thỏa thuận giữa hai bên trong đó hai đối tác trao đổi dòng tiền này lấy dòng tiền khác (các dòng tiền này được gọi là các nhánh hoán đổi. Chân), các dòng tiền được tính toán dựa trên một ước tính nhất định.
Mỗi loại công cụ tài chính có chức năng và nhiệm vụ riêng, nhưng mục đích cuối cùng của các công cụ tài chính này là giảm thiểu hoặc ngăn ngừa rủi ro tài chính.
Phân loại các thị trường của vốn
Căn cứ vào các hàng hóa trên thị trường
Sở giao dịch chứng khoán: nơi đàm phán, mua bán và trao đổi các chứng từ chứng thực cổ phần đã góp của các cổ đông.
Thị trường trái phiếu – Thị trường mà trái phiếu được giao dịch.
Thị trường chứng khoán phái sinh: không phải mua bán tài sản mà là mua bán các quyền, hợp đồng và nghĩa vụ để chuyển quyền sở hữu từ bên này sang bên khác.
Căn cứ vào sự luân chuyển không ngừng của nguồn vốn
Thị trường sơ cấp: Đảm bảo huy động vốn trong trung và dài hạn bằng cách phát hành chứng khoán ra công chúng. Các ngân hàng thương mại đảm nhận vai trò bảo lãnh phát hành bằng cách phát hành chứng khoán cho tổ chức phát hành
Thị trường thứ cấp: Là nơi để các nhà đầu tư mua và bán chứng khoán nhằm nâng cao tính thanh khoản của chứng khoán giao dịch Thị trường thứ cấp là một công cụ tài chính rất linh hoạt và có tính biến động cao.
Kết luận
Bài viết trên đã trả lời cho các bạn biết rõ hơn về công cụ tài chính là gì và những loại công cụ tài chính hiệu quả nhất hiện nay ở Việt Nam. Hy vọng rằng qua bài viết này sẽ có thể cung cấp cho các bạn một lượng kiến thức nhất định về loại công cụ đặc biệt này.
